XXI wiek to czas niezwykłego rozwoju techniki. Ma on wiele zalet. Ułatwia nam życie, pozwala się rozwijać, zapewnia możliwość stałego kontaktu z bliskimi, jest źródłem inspiracji, i wiele innych.

Równocześnie z zaletami związane są z nim również wady. Największa to "udomowienie". Człowiek spędza mnóstwo czasu w czterech ścianach i coraz mniej przeznacza go na pobyt na świeżym powietrzu. O ile dla dorosłych nie stanowi to zbyt wielkiego problemu (chociaż powinno), o tyle dla dzieci już tak.

Dzieci pozbawione terapeutycznych właściwości przyrody coraz częściej cierpią z powodu stresu i zmęczenia, co objawia się impulsywnością, irytacją i osłabieniem koncentracji. Wirtualny świat, którym jesteśmy otoczeni dostarcza zbyt wielu bodźców wzrokowych i słuchowych a ogranicza poznawanie świata innymi zmysłami.

Wszyscy potrzebujemy natury do wyrzucenia z siebie napięć, a dzieci potrzebują jej jako naturalnego środowiska rozwoju. Jeżeli dzieci czegoś nie poczują, nie powąchają, nie dotkną, nie przytulą się do drzewa, nie wytarzają się w błocie, a będą tylko patrzeć, to w ograniczony sposób rozwijają zmysły.

Z pewnością dbamy o to, aby nasze dziecko codziennie przebywało na świeżym powietrzu. Chodzimy na spacery, place zabaw, przejażdżki rowerowe itp. Nie jedno dziecko ma komfort zabaw na własnym podwórku. Jednak, jak dużo czasu spędzamy w otoczeniu przyrody?

Dawniej dzieci bawiły się na dworze niemal cały dzień. Gotowały zupę z trawy i liści, piekły ciasto z piasku i dekorowały go kamyczkami, wspinały się po drzewach, bawiły w chowanego za krzakami, robiły rozmaite wianki z kwiatów, ganiały za motylami itd.

Obecnie czas na kontakt z przyrodą jest drastycznie ograniczony. Wynika to z pewnością z szybszego tempa życia. Nieustannie jest coś do zrobienia, długo pracujemy, obowiązków domowych jakby przybyło...ale czy naprawdę nie da się wydłużyć czasu, jaki spędzamy na łonie natury?

Wspomniany w tytule "kontakt dziecka z naturą" ma wiele zalet. Najważniejsze to dotlenienie organizmu, odpoczynek od codziennych zajęć, hartowanie ogranizmu i wzmacnianie układu immunologicznego. Niebywałą zaletą jest jednak bogactwo wiedzy, którą dziecko zdobywa włączając wszystkie zmysły.

Spacery do lasu czy parku są niczym podróż. Czynią z dziecka prawdziwych obserwatorów i w pewnym momencie znawców przyrody. Poznawanie rodzimych roślin może być wspaniałym zajęciem dla małych i dużych. Założenie zielnika pozwoli utrwalić zdobytą wiedzę.

Opisywanie różnych gatunków roślin warto rozwinąć o wiedzę na temat ich właściwości, wspomagając się opowieściami o dawnych czasach, kiedy nie było supermarketów, a żyjący ludzie żywili się tylko tym, co udało im się zebrać, wyhodować albo upolować.

Ptaki to jedne z ciekawszych zwierząt do obserwowania. Na taki spacer można się wybrać z lornetką i atlasem ptaków. Dzieci uwielbiają obserwować i poznawać miejsca zamieszkania czy zwyczaje zwierząt. Warto posłuchać odgłosów różnych ptaków, a także dowiedzieć się, czym można dokarmiać je zimą.

W wielu miejscach można znaleźć charakterystyczne gatunki skał, a potem doczytać w domu, co to takiego i skąd się tam wzięło. Dzieci uwielbiają zbierać patyki, kamienie czy piórka różnych ptaków. Takie znaleziska inspirują nie tylko do poszukiwań źródeł, lecz także do kreatywnego wykorzystania przedmiotów oraz rozmów o tym, co człowiekowi daje natura i jak korzystali z niej nasi przodkowie.

W tym przypadku światnie sprawdzi sie spacer z listą. Przed spacerem przygotujmy sobie listę rzeczy do odnalezienia (w przypadku dzieci młodszych lepiej sprawdzi się lista obrazkowa). Sama zabawa jest prosta – musimy znaleźć każdą rzecz, która znajduje się na liście (np. liśc klonu, szyszki, biały kamień, mlecz, piórko, kora drzewa itp.). Co znajdziemy, od razu skreślamy i nie możemy wrócić do domu, dopóki nie skreślimy wszystkiego.

Wybierając się na wycieczki dobrze jest zaszczepić dzieciom zwyczaj, że wszystkie odpadki zabieramy ze sobą. Lasy są pełne śmieci, a pojedyncze akcje „sprzątania świata” niestety niewiele dają. Takie widoki to doskonała okazja do rozmów o gospodarowaniu odpadami, o recyklingu, opakowaniach wielorazowych, o tym, że to od nas zależy, jak wyglądać będzie nasza planeta za kilkadziesiąt lat.

Już Konfucjusz mówił: „Powiedz mi, a zapomnę, pokaż mi, a zapamiętam, pozwól mi zrobić, a zrozumiem.” . Wiedza zdobyta z książki lub filmu nigdy nie będzie tak trwała, jak ta, którą zdobywamy przez doświadczenie. Pozostawajmy więc w nieustannym kontakcie z naturą.

 

 

Źródło:

1. "Leśne dzieci" – wywiad z Katarzyną Rosińską [w:] Kukumag, No.2 Jesień 2019, str. 48-53

2. Ola Jurkowska "5 pomysłów, jak z nudnego spaceru zrobić coś ciekawego" [w:] https://dziecisawazne.pl/5-pomyslow-jak-z-nudnego-spaceru-zrobic-cos-ciekawego/

3. Kinga Pukowska "Dzieci potrzebują ziemi, lasu, gór i wody! 15 pomysłów na codzienny kontakt z naturą" [w:] https://dziecisawazne.pl/dzieci-potrzebuja-ziemi-lasu-gor-i-wody-15-pomyslow-na-codzienny-kontakt-z-natura/

4. Anna Komorowska "Dlaczego dzisiejsze dzieci nie chodzą „na pole” czy „na dwór”?" [w:]https://dziecisawazne.pl/deficyt-natury/