"Jesteś niegrzeczny!". Tak często mamy chęć powiedzieć to naszemu dziecku, kiedy po raz kolejny jego zachowanie pozbawia nas całej cierpliwości. Rozmyślamy o tym, co robimy nie tak, że nasz syn czy córka robi nam "na złość". No właśnie. Na złość. Czy na pewno?

Edyta Zając – psycholog, trener i autorka książek psychologicznych oraz bloga poświeconego psychologii, opracowała na potrzeby jednego ze szkoleń dla rodziców Model G.A.S.Z.E.N.I.E. Jego założenie jest proste. Emocje dziecka to góra lodowa. My widzimy jedynie jej wierzchołek, którym jest owo "niegrzeczne" zachowanie. Jednak tak naprawdę prawdziwe emocje i przyczyny nieakceptowanych zachowań kryją się głębiej.

 

G, czyli GŁÓD

Odczuwanie przez dziecko pragnienia lub głodu, nawet lekkiego, może sprawić, że w obliczu dyskomfortu będzie reagowało agresją, złością, rozdrażnieniem, a nawet atakami histerii. Zastanów się, w chwili "niegrzecznego" zachowania, kiedy twój maluch jadł i pił. Może posiłek pozwoli załagodzić sprawę.

 

A, czyli AGRESJA

Złość jest trudną emocją, która aż prosi się o energiczne wyrażenie. Kiedy ją czujemy, mamy ochotę wykrzyczeć ją światu. Dziecko ma podobnie – dla niego najłatwiejszym sposobem jest kogoś ugryźć, uderzyć, krzyczeć. Ale można wyładować złość inaczej. Przede wszystkim okazać zainteresowanie i pozwolić dziecku opowiedzieć o tym, co się stało. Zaś dla bezpiecznego wyładowania emocji poskakać, pobiegać, zatańczyć. Zrobić coś, co pozwoli wyrzucić z siebie nagromadzoną energię.

 

S, czyli SAMOTNOŚĆ

Problemem naszych czasów jest zabieganie i nadmiar obowiązków. Bardzo często żyjemy obok siebie, a nie ze sobą. W tej szalonej karuzeli w naturalny sposób pojawia się samotność, na którą zarówno dzieci, jak i dorośli mogą reagować "niegrzecznym" zachowaniem. Są dwa wyjścia. Jeśli do kryzysu już doszło, zrób wszystko, żeby zapanować nad własną złością. Wyłącz telewizor, odłóż telefon, przytul dziecko, zaproponuj wspólny czas. Poleżcie, pogadajcie, poczytajcie. Zróbcie coś razem. Jeśli sytuacja jest stabilna, postaw na zapobieganie samotności – jedzcie wspólnie posiłki, wykonujcie domowe obowiązki razem, stwórzcie wspólne rytuały.

 

Z, czyli ZMĘCZENIE

Zmęczenie obezwładnia. Dziecko w takiej chwili chce jak najszybciej uzyskać uwagę rodzica. Sięga wówczas po..."niegrzeczne" zachowania. Podobnie jak w przypadku głodu, zastanów się, czy dziecko nie jest przestymulowane, czy miało w ciągu dnia czas na odpoczynek i naładowanie baterii.

 

E, czyli ENERGIA

Dziecko ma w sobie "dodatkowe pokłady energii". Są chwile, że może bawić się w nieskończoność, ale może też zachowywać się niegrzecznie. Często dzieje się tak dlatego, że spędza czas w bezruchu, w zamkniętym pomieszczeniu (np. w swoim pokoju, bawiąc się klockami, oglądając bajki itp.). Trzeba wówczas zwrócić uwagę na to, czy nasza pociecha ma możliwość fizycznego rozładowania energii w ciągu dnia. Jeśli nie, ubierzcie się i wyjdźcie na spacer, pobawcie sie w ganianego, zatańczcie i róbcie inne wspaniałe rzeczy, które pozwolą Wam rozładować energię.

 

N, czyli NIEMOC

W życiu dziecka często pojawiają się sytuacje, w których czuje się bezradne i nie wie jak zareagować. Prostym przykładem jest sytuacja, w której prosi rodzica w sklepie o nową zabawkę, a jego prośba odbija się echem, bo mama albo tata udają, że nie słyszą jego próźb. Wówczas najlepszym rozwiązaniem z możliwych wydaje się "niegrzeczne" zachowanie. Dziecko krzyczy, płacze, tupie. Przykład może skrajny, ale jakże prawdziwy. Co zrobić? Tłumacz, nawet milion razy. Dziecko nie wie, nie rozumie, potrzebuje usłyszeć na nowo, coś co dla nas jest oczywiste, bo przecież mówiliśmy to setki razy. Pomóż dziecku znaleźć rozwiązanie. Znajdźcie sposób na poradzenie sobie z potrzebą, która się u niego pojawiła.

 

I, czyli IGNORANCJA

To jedna z najtrudniejszych przyczyn złego zachowania. Czasmi zdarza się tak, że dziecko naprawdę bardzo walczy o to swoje "grzeczne" zachowanie. Kiedy jednak jest ignorowane, chce pokazać swojemu rodzicowi, że istnieje. Przypomina o sobie. Ta ignorancja często nie jest wcale zamierzona. Wyobraźmy sobie jednak, że nasze dziecko nieustannie widzi nas z telefonem lub dostrzega, że działamy jak na autopilocie: śniadanie, ubieranie, sprzątanie, gotowanie, obiad...Warto szukać okazji do budowania bliskości z dzieckiem, spoglądać mu w oczy, przytulać, rozmawiać.

 

E, czyli EKSCYTACJA

Ekscytacja kojarzy nam się zwykle z czymś pozytywnym. Jednak podobnie jak w przypadku energii, ekscytacja również może wywołać niegrzeczne zachowania. Możliwe, że dziecko nie może się czegoś doczekać? Wykorzystaj wskazówki związane z energią a ponadto porozmawiaj z dzieckiem na temat nadchodzących, ekscytujących wydarzeń.

 

Jak widzimy Model G.A.S.Z.E.N.I.E pozwala spojrzeć na dziecięcy świat z nieco innej perspektywy. "Niegrzeczne" zachowanie nie wydaje się już takie "niegrzeczne" jak dotychczas.

 

 

ŹRÓDŁO: Edyta Zając "Rodzic najlepszy pod słońcem. Cztery kroki do szczęśliwego dzieciństwa Twojego dziecka", wyd. SENSUS, str. 97 - 105